مقدمه

ولو (Valve) یا شیرآلات صنعتی یکی از اجزای حیاتی در سیستم‌های پایپینگ است که جریان سیالات (مایعات، گازها و بخارات) را کنترل، هدایت یا متوقف می‌کند. ولوها در صنایع مختلف مانند نفت، گاز، پتروشیمی، آب و فاضلاب و نیروگاه‌ها کاربرد گسترده‌ای دارند. هدف اصلی این مقاله معرفی انواع ولو، نحوه عملکرد و کاربرد آن‌ها است تا مهندسان، دانشجویان و فعالان صنعت بتوانند انتخاب مناسبی برای پروژه‌های خود داشته باشند.

شرکت آذین فورج به‌عنوان یکی از تولیدکنندگان پیشرو در زمینه قطعات صنعتی، بدنه انواع شیرهای صنعتی را به روش آهنگری تولید می‌کند. استفاده از فناوری فورج موجب افزایش استحکام مکانیکی، یکنواختی ساختار فلز و مقاومت بالا در برابر فشار و دما می‌شود. این روش نسبت به ریخته‌گری، دوام و کیفیت بالاتری برای بدنه ولوها فراهم می‌آورد و باعث عملکرد ایمن‌تر و طول عمر بیشتر شیرآلات در شرایط سخت صنعتی می‌گردد.

برای سفارش و مشاوره رایگان در زمینه‌ی تولید و طراحی بدنه ولوهای صنعتی، با کارشناسان آذین فورج تماس بگیرید.

محصولات با کیفیت آذین فورج را اینجا ببینید

شماره تماسایمیل
058-37217753-5sales@azinforge.com

ولو چیست و نقش آن در پایپینگ؟

شیر صنعتی (ولو)
1) بدنه فورج شده گیت ولو
ولو فورج (valve)
2) بدنه آهنگری شده Gate Valve

مقاله: فورج | شناخت و بررسی انواع روش های آهنگری

ولوها ابزارهایی هستند که جریان سیال را کنترل، ایزوله یا تنظیم می‌کنند. بدون شیرآلات صنعتی، مدیریت جریان در خطوط لوله پیچیده و خطرناک می‌شود. نقش اصلی ولوها شامل موارد زیر است:

  • ایزوله کردن خطوط لوله برای تعمیر و نگهداری
  • کنترل جریان و تنظیم فشار یا دبی سیال
  • جلوگیری از برگشت جریان با استفاده از ولوهای یک‌طرفه
  • ایمنی سیستم‌ها از طریق شیرهای فشارشکن یا اطمینان

انواع ولو صنعتی

ولوها را می‌توان از جنبه‌های مختلف دسته‌بندی کرد: مکانیزم حرکت، عملکرد، نوع عملگر و نوع اتصال. در ادامه مهم‌ترین انواع آن‌ها معرفی می‌شوند.

تقسیم بندی ولوها بر اساس مکانیزم حرکت

  1. ولوهای با حرکت خطی (Linear Valve)
    • حرکت المان مسدود کننده جریان به صورت خطی است.
    • مثال‌ها: Gate Valve (شیر دروازه‌ای)، Globe Valve (شیر کروی)، Diaphragm Valve (شیر دیافراگمی)
  2. ولوهای با حرکت دورانی یا حرکت یک چهارم (Rotary Valve / Quarter Turn)
    • حرکت المان مسدود کننده جریان چرخشی است و معمولاً یک ربع دور می‌چرخد.
    • مثال‌ها: Ball Valve (شیر توپی)، Butterfly Valve (شیر پروانه‌ای)، Plug Valve (شیر پیستونی یا گلویی)

محصول بدنه گیت ولو آذین فورج را اینجا ببینید

گیت ولو - انواع ولو
1) گیت ولو (Gate Valve)
گلوب ولو - ولو چیست - انواع ولو
2) گلوب ولو (Globe Valve)
شیر دیافراگمی
3) شیر دیافراگمی (Diaphragm Valve)
ولو توپی
4) ولو توپی (Bale Valve)
شیر پروانه ای - انواع ولو
5) شیر پروانه ای (Butterfly Valve)
ولو پلاگ - انواع ولو
6) ولو پلاگ (Plug Valve)

گروه بندی بر اساس عملکرد

  • ولو ایزوله (Isolation Valve): جریان را کاملاً قطع یا باز می‌کند. مثال: Gate Valve
  • ولو کنترل (Control Valve): جریان، فشار یا دبی سیال را تنظیم می‌کند.
  • ولو اطمینان یا ایمنی (Safety / Relief Valve): سیستم را از فشار یا شرایط خطرناک محافظت می‌کند.

مقاله: فلنج | انواع آن، روش های ساخت و تصاویر 

شیر ایمنی - انواع ولو
7) شیر ایمنی (Safety Valve)
شیر اطمینان
8) شیر اطمینان (Relief Valve)

تقسیم بندی بر اساس نوع عملگر

  • دستی (Manual): توسط اهرم یا چرخ دست باز و بسته می‌شود
  • پنوماتیک (Pneumatic): با فشار هوا عمل می‌کند
  • هیدرولیک (Hydraulic): با فشار روغن کار می‌کند
  • برقی (Electric / Motorized): با موتور الکتریکی عمل می‌کند

مقاله: بدنه‌ شیرهای سرچاهی و تولید آن به روش فورج قالب بسته 

تقسیم بندی بر اساس نوع اتصال

  • فلنجی (Flanged): با پیچ و مهره به خط لوله متصل می‌شود
  • رزوه‌ای (Threaded): به صورت پیچی وصل می‌شود
  • جوشی (Welded): به صورت جوشی به لوله متصل می‌شود

اجزای اصلی شیرآلات صنعتی

ولوها از چند بخش اصلی تشکیل شده‌اند:

  1. بدنه (Body): پوسته اصلی ولو که فشار سیال را تحمل می‌کند
  2. سیت (Seat): سطح تماس برای آب‌بندی جریان
  3. ساقه یا Stem: المانی که حرکت مسدودکننده جریان را منتقل می‌کند
  4. عملگر (Actuator): برای باز و بسته کردن ولو
  5. درب و پکینگ (Bonnet & Packing): جلوگیری از نشت سیال

مقاله: فلنج عینکی چیست؟ | ساختار | کاربرد | ویژگی | استاندارد 

کاربرد انواع ولو در صنایع مختلف

  • صنایع نفت و گاز: Gate Valve و Ball Valve برای خطوط فشار بالا
  • پتروشیمی: Globe Valve و Diaphragm Valve برای کنترل دقیق جریان
  • آب و فاضلاب: Butterfly Valve و Pinch Valve برای جریان حجمی بالا
  • نیروگاه‌ها: Safety Valve و Control Valve برای ایمنی و تنظیم فشار

ویژگی‌های کلیدی انواع ولوهای پرکاربرد

نوع ولو

ویژگی اصلی

  کاربرد عمومی

Gate Valve

باز و بسته کامل جریان

خطوط لوله نفت و آب

Ball Valve

سریع، مقاوم، نیمه چرخشی

نفت، گاز، صنایع شیمیایی

Globe Valve

کنترل دقیق جریان

پتروشیمی و آب صنعتی

Butterfly Valve

کم جا، سبک، نیمه چرخشی

فاضلاب و آب سرد/گرم

Diaphragm Valve

بدون نشتی، مناسب سیالات خورنده

صنایع غذایی و شیمیایی

محصول لوله بدون درز جدارضخیم (مانیسمان) را اینجا ببینید

جمع‌بندی

ولوها یکی از حیاتی‌ترین اجزای سیستم‌های پایپینگ هستند که نقش کنترل جریان، ایزوله کردن و ایمنی را ایفا می‌کنند. با شناخت انواع ولوها، تقسیم‌بندی‌ها و کاربردهای آن‌ها می‌توان انتخاب بهینه‌ای برای هر پروژه صنعتی داشت.

کارخانه (واحد فروش):

شماره تماسایمیل
058-37217753-5sales@azinforge.com

تهران (واحد فروش):

شماره تماسایمیل
021-4444-3106commercial@azinforge.com

مشهد (واحد فروش):

شماره تماسایمیل
051-3759-7237commercial2@azinforge.com

شرکت آذین فورج را در شبکه اجتماعی LinkedIn دنبال کنید و به آخرین تحولات و پروژه‌های ما در حوزه فورج و طراحی صنعتی دسترسی داشته باشید. این فرصت را از دست ندهید و با ما در این شبکه اجتماعی متصل شوید.